|
|
eğitim öğretim ile ilgili belgeler > konu anlatımlı dersler > Türkçe dersi ile ilgili konu anlatımlar > cümlede anlam ile ilgili konu anlatımlar
ZIT ANLAM, KARŞITLIK BİLDİREN CÜMLELER, ÖZELLİKLERİ (TÜRKÇE DERSİ KONU ANLATIM)
İLK ÖNCE ZIT ANLAMLI KELİME NEDİR ONA BAKALIM:
Kelimenin karşıtı, yani TAM TERSİ olan kelimeye zıt anlamlı veya karşıt anlamlı kelime denir.
Bir kelimenin ne anlamına geldiğini tam olarak kavrayabilmek için o kelimenin zıttına bakarız. Örneğin sağlığın ne kadar önemli olduğunu kavramak için hastalığı bilmeliyiz. Azın ne olduğunu kavrayabilmemiz için çokun ne olduğunu bilmemiz gerekir. Çalışkanlığın ne anlama geldiğini kavrayabilmemiz için tembelliğin ne olduğunu bilmemiz gerekir.
Karşıtlığın oluşabilmesi için, sözcüklerin uç noktalarda bulunma zorunluluğu vardır. Yani zıt anlamlı sözcükler iki zıt noktayı belirtirler. Örneğin "yaşam - ölüm" iki uç noktada bulunduğu için zıt anlamlıyken "zayıf - dolgun" yaklaşık karşılığı gösterir ve uzak anlamlı olarak kabul edilir. “güzel” sözcüğünün karşıtı “itici” olamaz çünkü iticilikte sevimsizlik anlamı da vardır. Oysa “güzel” sözü sevgiyi beraberinde ifade etmez. Bunun karşıtı ancak “çirkin”dir.
Örnekler:
Gülmek - ağlamak / Dar - geniş / Er - geç / Alçak - yüksek / Sert - yumuşak
UYARI 1
=>Zıt anlamla olumsuz anlamı karıştırmayın.
=>Bir sözcüğün olumsuz kullanılmış şekli onun karşıt anlamını oluşturmaz. Yani kelimelerin olumsuzu, o sözcüğün zıt anlamı sayılmaz.
Örnek:
“sevmek” eyleminin karşıtı “sevmemek” değildir. Çünkü “sevmek” iyi bir duygunun varlığını bildirir. Sevmemekte ise bu duygunun bulunmadığı anlamı vardır. Oysa (bilgi yelpazesi com) karşıtlıkta, olan duygunun tam karşıtı olmalıdır; bu da “nefret etmek”tir.
git kelimesinin olumsuzu gitme’dir.
git kelimesinin zıttı gel’dir.
otur kelimesinin olumsuzu oturma’dır.
otur kelimesinin zıttı kalk’tır.
UYARI 2
=>Bir kelimenin zıt anlamlısını cümledeki anlamı belirler.
Örnek:
"zor - kolay" zıt anlamlı kelimeleri cümlede kullanımına göre değişir.
Midesinden zoru var. (Bu cümlede "kolay" ın zıttı değildir.)
Bu ders oldukça zormuş. (Bu cümlede "kolay"ın zıttıdır.)
ZIT (KARŞIT) ANLAMLI KELİMELER BİR ARADA KULLANILMASI:
Zıt anlamlı kelimelerin her ikisi de aynı anda aynı cümlenin içindeyse bu cümlede zıt anlamlı kelimeler bir arada kullanılmış demektir.
Zıt anlamlı kelimelerin her ikisini de aynı anda aynı cümlenin içinde bulundurmanın amacı antımı daha belirgin, anlaşılır hale getirmektir.
Test sorularında “Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zıt (karşıt) anlamlı kelimeler bir arada kullanılmıştır?” şeklinde sorulur.
Örnekler:
Dışarısı günlük güneşlik, halbuki içeride paltolarımız bile bizi ısıtmaya yetmiyor. (Bu cümlede “dışarı X içeri” kelimeleri aynı cümlede bir arada kullanılmıştır.)
Ağlarım hatıra geldikçe gülüştüklerimiz.
Bir vardı, bir yok oldu; böyledir dünyanın hali.
Önce aşağı indi, sonra merdivenleri çıktı.
Elmalardan bazıları çürük, bazıları sağlamdı.
Dolu havuz bir anda boş bir havuza dönüştü.
Dostlarımızdan bazıları düşman oldu.
İçimizdeki korkaklığı atıp cesur olmak zorundayız.
Gece gündüz demeden sürekli çalışıyor.
Islak yerleri kuru hale getirin.
|
|
>>>TIKLAYIN<<<
“TÜRKÇE DERSİ İLE İLGİLİ TEST SORULARI, SORULAR”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ
>>>TIKLAYIN<<<
“TÜRKÇE DERSİ İLE İLGİLİ YAZILI SORULARI”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ
>>>TIKLAYIN<<<
| |||||