Eğitim Öğretim İle İlgili Belgeler > Konu Anlatımlı Dersler > Muhasebe Dersi İle İlgili Konu Anlatımlar

103 VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİRLERİ (–)(MUHASEBE DERSİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIMLAR, ÖRNEKLİ AÇIKLAMALAR)

İşletmenin üçüncü kişilere bankalardan çekle veya ödeme emri ile yapacağı ödemeler bu hesapta izlenir.

İşleyişi:

Kişilere çek ve ödeme emri verildiğinde hesaba alacak; çek ve ödeme emirlerinin bankadan tahsil edildiği anlaşıldığında bu hesaba borç, bankalar hesabına alacak kaydedilir.

Aktifi düzenleyici pasif karakterli bir hesaptır.

Alınan Çekler Reeskontu => Kanunen Kabul Edilmeyen Gider

Verilen Çekler Reeskontu => Vergiye Tabi Olmayan Gelir

Örnek: İşletme, 10 Temmuz 2004’te satıcılara olan borcuna karşılık 2 bin TL’lik bir çek veriyor. Banka, 20 Temmuz’da ödemenin yapıldığını bildiriyor.

Verilen çek ve ödeme emirleri tutarı Banka Mevduatı hesabından büyük ise işletme vadeli çek düzenlemiş denilebilir. İşletmece ileri tarihli çek verilmesi halinde, söz konusu çek tutarları vadeli bir borç olarak “321 BORÇ SENETLERİ” hesabına alınmalı ve dönem sonlarında da reeskont işlemi uygulanmalıdır.

Vadeli çekler TTK ve SPK mevzuatına göre reeskonta tabi tutulabilmekte ancak reeskont gelir ve gideri cari dönem mali kazancının tespitinde dikkate alınamamaktadır. Ticari kazancın tespitinde dikkate alınan çek reeskont geliri mali kazancın (vergi matrahının) tespitinde ticari kazançtan indirilmeli, çek reeskont gideri de ticari kazanca eklenmelidir.

Cari dönem mali kazancının tespitinde yapılan bu düzeltme reeskont hesaplarının kapatıldığı izleyen takvim yılında da yapılmalıdır. Yani (bilgi yelpazesi.net) vadeli çeklere ilişkin reeskont faiz gider ve geliri iptalinin bu yıl (iptal işleminin yapıldığı yıl) mali kazancının tespitinde de dikkate alınmaması gerekir.

Örnek: İşletme 31.12.2004’te verdiği çekler için 10 bin TL reeskont hesaplıyor.

Mali karı bulmak için vergiye tabi olmayan gelirleri ticari kazançtan düşmek gerekir.

Ertesi yıl kayıtları ise aşağıdaki gibi olacaktır.

SPK mevzuatına göre vadeli çekler ile üç aydan daha uzun vadeli senetsiz alacak ve borçlar için reeskont hesaplanır.

Değerleme:

Verilen çekler ve ödeme emirleri hesabındaki tutarlar kayıtlı değerleri ile değerlenir. Yabancı paralı tutarlar dönem sonlarında değerleme kuru ile değerlenerek bilanço günündeki değerine getirilir.

Örnek: İşletme 10.05.2004 tarihinde satıcılara olan borcuna karşılık 1$ = 300.000.-TL iken 10.000 dolarlık bir çek vermiştir. Çekin ödeme tarihinde (15.05.2004) kurun;

a) 1$ = 350.000.-TL

b) 1$ = 250.000.-TL

olduğunu varsayarak ve bankanın bu tutardan çeki ödediğini dikkate alarak gerekli kayıtları yapınız.