eğitim öğretim ile ilgili belgeler > konu anlatımlı dersler > FEN BİLİMLERİ dersi ile ilgili konu anlatımlar

IŞIK NEDİR TANIMI ÖZELLİKLERİ IŞIĞIN YANSIMASI IŞIĞIN SOĞURULMASI (FEN BİLİMLERİ DERSİ KONU ANLATIM)

 

Işık Nedir

 

Işık, yüksek derecede ısıtılan cisimlerin ya da çeşitli biçimleriyle uyarılan cisimlerin yaydığı, gözle görülen ışımaya denir. Işık çevremizdeki cisimleri görmemizi sağlayan enerjinin özel bir şeklidir.

 

Güneş ve diğer yıldızlar gibi kendiliğinden ışık vererek çevresini aydınlatan cisimlere doğal ışık kaynağı denir. Mum, elektrik ampulü, kandil ve ateş gibi kaynaklar da yapay ışık kaynaklarıdır. Belirli koşullar sağlandığında bu maddeler, ışık kaynağı hâline gelir. Isıtılan demir akkor hâline geldikten sonra, çevresine parlak bir ışık yayar. Yanmakta olan mum ve petrol alevi çevreyi aydınlatır.

 

Maddeler, ışığı geçirip geçirmeme derecesine göre üç grupta toplanır. Üzerine düşen ışığın büyük bir kısmını geçiren maddelere “saydam madde” denir. Hava, su ve cam gibi maddeler saydamdır. Gazlar genellikle ışığı geçirir. Benzin, gaz yağı, kolonya ışığı geçirir. Bazı maddelerse ışığın bir kısmını geçirip bir kısmını geçirmez. Böyle maddelere “yarı saydam madde” denir. Buzlu cam, mika ve yağlı kâğıt gibi maddeler yarı saydamdır.

 

Üzerine düşen ışık ışınlarının tümünün geçişini engelleyen maddelere “saydam olmayan (opak) madde” adı verilir. Kâğıt, odun, taş ve metaller saydam değildir. Cıva, süt, fuel-oil gibi sıvılar da ışığı geçirmez. Bu yüzden saydam olmayan maddeler, bir ışık kaynağı önüne konulursa, cismin arkasında koyu karanlık bir bölge oluşur.

 

Kalınlığı artan maddelerin saydamlığı azalır. Su, saydam bir maddedir. Oysa, denizlerde derinlere inildikçe suyun saydamlığı azalır ve ışığı daha az geçirir.

 

 

Işığın Yansıması

 

Işık kaynağından çıkarak çevreye yayılan ışın demetleri, bir yüzeye çarpınca yön değiştirerek geldiği ortama geri döner. Bu olaya “yansıma” denir. Çevremizdeki cisimleri, gözümüze yansıyarak gelen ışınlar sayesinde görürüz. Periskop, mikrodalga fırın, teleskop, ışıldak, deniz feneri, otomobil farı, uydu yayınlarını alan çanak antenler ve dikiz aynaları, yansıma olayından yararlanarak yapılmaktadır.

 

 

Yansıma olayında, ışık kaynağından çıkarak bir yüzeye ulaşan ışına “gelen ışın”, yüzeyden geldiği ortama geri dönen ışına da “yansıyan ışın” denir. Işığın aynaya düştüğü noktadan aynaya çizilen dikmeye “normal” denir. Gelen ışının normalle yaptığı açıya “gelme açısı”,  (bilgi yelpazesi.net) normalle yansıyan ışın arasındaki açıya da “yansıma açısı” denir. Yansıma yasalarına göre, gelen ışın, yansıyan ışın ve ayna normal aynı düzlemdedir. Gelme açısının değeri yansıma açısının değerine eşittir.

 

 

Aynalar ve cilâlanmış yüzeyler parlaktır. Üzerlerine düşen ışığı düzenli olarak yansıtırlar. Paralel ışın demeti böyle düzgün yüzeylere düştüğünde, o yüzeylerden yine paralel olarak yansır. Bu tür yansımaya düzgün yansıma denir.

 

Mikroskop altında incelediğimizde, birçok maddenin yüzeyinde küçük düzensizlikler vardır. Paralel ışın demeti bu çeşit bir yüzeye düştüğü zaman değişik yönlere doğru yansır. Bu olaya ise “dağınık yansıma” denir. Tahta, kâğıt, duvar gibi yüzeylerde dağınık yansıma görülür. Dağınık yansıma sonucu aydınlatılmış cisimleri görebiliriz.

 

 

Işığın Soğurulması

 

Işığın cisimler tarafından tutulmasına ışığın soğrulması denir. Işık cisimlere vurduğu zaman o cisim o ışığı yansıtmayıp içinde tutuyorsa o ışığı o cisim soğuruyor demektir.

 

Soğurmak kelimesi sözlükte tutmak, yakalamak anlamındadır. Bu yüzden ışığın yansıtılmayıp tutulması olayına ışığın soğurulması denmiştir.

 

Işığın soğurulmasının özellikleri:

- Beyaz cisimler ışığın tamamına yakınını yansıtırken, siyah cisimler ışığı soğurur. Bu yüzden güneş enerji panelleri siyah renklidir. Çatılardaki uydu antenleri sürekli açık renkli yapılmaktadır. Eğer bunlar koyu renkli yapılmış olsalardı, zamanla bunların çok ısınmaktan bozulduklarını hatta yamulduklarını görürdük.

- Saydam cisimler ışığın büyük bir kısmını ilettikleri için ışığın soğrulması az olmaktadır.

- Mat ve koyu renkli cisimler ışığı daha çok soğurmaktadır. Bu nedenle kışın koyu renkli elbiseler giyerken, yazın açık renkli elbiseler tercih ederiz.

 

Işığın soğrulmasının etkileri sonuçları:

1. Cisimlerin sıcaklıklarını artırır.

2. Cisimlerin renklerinin solmasına neden olur.

3. Güneş ışığı altından kalan besinler bozulur.

4. Güneş ışığının soğrulması ile bitkiler fotosentez yaparlar.

5. Güneş panelleri sayesinde elektrik üretiriz.

6. Güneş enerjisi ile sıcak su üretiriz.

7. Işığın soğurulması ile tuzlu suyu damıtarak tatlı su elde ederiz.

8. Pencereden evin içerisine gelen güneş ışığın soğrulması sonucu evimiz ısınır.

 

Işık etkisi ile gerçekleşen olaylar:

1. Bitkilerin fotosentez yapması sağlanır.

2. Besinlerin bozulur.

3. Kumaş gibi yüzeylerde solma gerçekleşir.

 

Güneş ışığından yararlanma:

1. Konutların ısınmasını sağlar.

2. Güneş pilleri ile elektrik enerjisi üretiminde

3. Seracılıkta

4. Gıda, kimya, seramik, deri sanayisinde

5. Güneş ocağı ile yemek pişirilmesinde kullanılır.

 

Radyometre (Işık değirmeni) nedir?

Ortamdaki ışık şiddetini ölçen araçtır. Radyometreye ışık çarkı veya ışık değirmeni de denilmektedir.

Havadan etkilenmeyen cam fanus içerisinde serbestçe dönebilen dört yaprağı bulunmaktadır. Yaprakların bir yüzü siyah diğer yüzü ise beyazdır. Işık miktarı arttıkça dönme hızı da artar. Işık enerjisini hareket enerjisine çevirmektedir.

 

Beyaz ışığın renklere ayrılması

Güneş ışığı beyazdır. Beyaz ışık birçok rengin birleşmesi ile oluşur.

Beyaz ışık prizmadan geçirilecek olursa kendini oluşturan renklere ayrılır. Beyaz ışığın prizmadan geçtiğinde en az kırılandan en fazla kırılana doğru sıralandığında; kırmızı, turuncu, sarı, (bilgi yelpazesi. com) yeşil, mavi, lacivert, mor renkler oluşur. Bunu ezberlemek için KuTu SaYaMaM şeklinde ezberlenebilir.

Beyaz ışığı oluşturan renkleri gök kuşağında, CD üzerinde, suyun üzerine düşen yağ damlasında da görebiliriz.

 

Cisimlerin Renkli Görünmesi

Etrafımızdaki cisimleri görebilmemiz için cisimlerden ışığın yansıması gerekir. Cisimleri yansıttığı renkte görebiliriz. Beyaz ışık gelen yaprak yeşil rengi yansıtır ve yeşil renkte görülür, diğer renkleri ise soğurur.

Kırmızı ve yeşil renklerin birbirine karışması ile sarı renk oluşur.

Kırmızı ışık altında yeşil cisim siyah görülür.

(Ana renkler birbiri üzerinden ışığı yansıtmaz.)

Kırmızı ışık altında mavi cisim siyah görülür.

Kırmızı ışık altında kırmızı cisim kırmızı görülür.

Kırmızı ışık altında sarı cisim kırmızı görülür.

 

FEN BİLİMLERİ DERSİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIMLAR” SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN

>>>TIKLAYIN<<<


FEN BİLİMLERİ DERSİ İLE İLGİLİ TEST SORULARI, SORU BANKASI” SAYFASINI
GÖRMEK İSTERSENİZ

>>>TIKLAYIN<<<


FEN BİLİMLERİ DERSİ İLE İLGİLİ YAZILI SORULARI” SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ

>>>TIKLAYIN<<<

Yorumlar

.

10. **Yorum**
->Yorumu: çok güzel bir site bu siteye teşekkürlerimi sunuyorum
->Yazan: hazal..

9. **Yorum**
->Yorumu: siteyi çok beğendim her konuyla ilgili bilgi var.
->Yazan: ANIL.

8. **Yorum**
->Yorumu: evet benimde işime çok yaradı çoooook teşekkür ederimm :D 
->Yazan: konuk.

7. **Yorum**
->Yorumu: fen ödevimde gerçekten çok yardımcı oldu çok teşekkür ederimm
->Yazan: bilim kurdu.

->Yazan : Ss<3
->Yorumu: Valla ben çok begendim tesekkür ederim :D.

->Yazan : yasemin
->Yorumu: ödevime yardim etti bu sayfayi begendim :))))))))))))))))))))))))))))).

->Yazan : rukiye
->Yorumu: güzel bir site yardimci oldu çok tesekür ederim size..

>Yazan: jale
>Yorum:
siteyi begendim aradigim konuyu buldum tesekkürler .

>Yazan: fen kurdu
>Yorum:
süper bi yermis yaaaa :)))))))))))))))))) .

>Yazan: lale
>Yorum:
siteyi beğendim aradığım konuyu buldum.

>>>YORUM YAZ<<<

Adınız:
Yorumunuz: