|
|
Eğitim Öğretim İle İlgili Yazılar, Araştırmalar, Belgeler > Konu Anlatımlı Dersler > Coğrafya Dersi İle İlgili Konu Anlatımlar
VADİ, TANIMI, ÇEŞİTLERİ, ÖZELLİKLERİ, TÜRKİYE’DEKİ VADİLER İLE İLGİLİ KONU ANLATIM (COĞRAFYA KONU ANLATIMI)
İki dağ arasındaki geçittir. Vadiler ya yeryüzündeki sıkışmaların etkisiyle dağlarla birlikte oluşurlar ya da akarsuların etkisiyle yataklarını aşındırarak meydana gelirler.
Irmakların yarmasıyla ve dağ aşınmasıyla oluşan vadiler tipik olarak V biçimli olur. Buzulların çekilmesinden sonra ortaya çıkan vadilerse U biçimlidir. Vadilerin evrimini daha çok iklim koşulları ve kayalıkların türü belirler.
Çoğu vadiler içlerinden geçen ırmakların akış rejimiyle uyum içindedir. Bir zamanlar bütün vadilerin çok büyük çaplı tektonik olayların açtığı büyük yarıklar olduğu düşünülüyordu.
VADİ ÇEŞİTLERİ
Boğaz (Yarma) Vadi:
Akarsular tarafından dağların enine yarılması sonucu oluşan ve profilleri “u” harfine benzeyen vadilerdir. Türkiye’de en fazla Karadeniz ve Akdeniz Bölgelerinde görülür. Kıyı ile iç kesim arasında önemli geçit yollarıdır.
|
|
Kanyon Vadi: Oluşumu boğaz vadilere benzer. Fakat kalkerli arazi üzerinde oluştukları için yamaçları basamak basamak düzlüktür.
Ör: Göksu vadisi ve Köprülü kanyonu. Dünyanın en büyük kanyonu A. B. D’de Colorado kanyonudur.
Tabanlı (Yatık Yamaçlı) Vadi:
Akarsu yatak eğiminin az olduğu alanlarda yana aşındırmanın etkisiyle oluşur.
Ör: Ege Bölgesi akarsu vadilerinde olduğu gibi.
Çentik Vadi
Aşınmaya karşı direnci fazla olan arazilerde derine doğru aşındırma neydana gelmektedir. Vadinin profili “ V “ şeklindedir. Derine doğru bir aşındırma söz konusudur.
Aşınmanın devam etmesi sonucunda vadi zaman içerisinde boğaz vadi görünümünü alır. Akarsuların yukarı çığırlarında çentik vadiler görülmektedir.
Geniş Tabanlı Vadi
Akarsu yatağında eğimin azaldığı yerlerde derine aşındırma az olacağı için akarsu daha çok yana doğru (bilgi yelpazesi.com) aşındırma yapmaya başlar.
Yana aşındırmanın etkisi ile vadi yamaçlar yatıklaşmaya başlar.
Kaygan Vadiler:
Kireç TAşı, Alçı taşı ibi kayaçların bulunduğu arazilerde oluşan basamaklı ve derin vadilere denir.
Ülkemizde Akdeniz bölesi üzel bir örnektir.
Türkiye’deki Vadiler
Ağasar vadisi (Trabzon) Ballıkayalar (Kocaeli) Gogo dere vadisi (Elazığ) Ihlara vadisi (Aksaray) Kelebekler vadisi (Muğla) Munzur vadisi (Tunceli) Zelve vadisi (Nevşehir) İnözü vadisi (Ankara)
|
|
SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN
>>>TIKLAYIN <<<
“COĞRAFYA DERSİ İLE İLGİLİ TEST SORULARI, SORU BANKASI”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ
>>>TIKLAYIN <<<
“COĞRAFYA DERSİ İLE İLGİLİ YAZILI SORULARI”
SAYFASINI GÖRMEK İSTERSENİZ
>>>TIKLAYIN <<<
| ||||